- Mammografia jest badaniem, które za pomocą promieni rentgenowskich pozwala wykryć raka piersi w jego wczesnym stadium rozwoju. Niektóre kobiety odczuwają krótko trwające uczucie dyskomfortu związane z koniecznością ucisku piersi podczas badania. (1)
- Mammografia wykonywana w projekcjach górno-dolnej i skośnej, jest podstawową metodą diagnostyki obrazowej raka piersi i jedyną metodą stosowaną w badaniach przesiewowych raka piersi. Czułość mammografi i wynosi około 80–90%, co oznacza, że część raków piersi, nawet wyczuwalnych palpacyjnie, jest niewidoczna na zdjęciu mammograficznym. (2)
- Mammografia metodą rezonansu magnetycznego (MR) jest metodą o wysokiej czułości (> 98% ) i niższej swoistości (> 80%) w wykrywaniu raka piersi. (3)
- 5-letnie przeżycie sięga 99% przypadku rozpoznania inwazyjnego raka piersi w miejscowym stadium zaawansowania, 86% gdy rak piersi rozpoznany jest w stadium zaawansowania regionalnego i 31% w przypadku rozpoznania przerzutowego raka piersi (4)
- W Polsce, dzięki finansowaniu przez Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ), kobiety w wieku 45-74 lat mają dostęp do bezpłatnych badań mammograficznych. Program ten ma na celu wczesne wykrywanie raka piersi, co jest kluczowe dla skutecznego leczenia i zwiększenia szans na pełne wyzdrowienie. Aby skorzystać z programu, wystarczy odwiedzić stronę pacjent.gov.pl (5) i zarejestrować się na badanie.
- Mammografię najlepiej wykonywać w pierwszej fazie cyklu miesiączkowego (w ciągu 10 dni od pierwszego dnia miesiączki), kiedy piersi są miękkie i mniej wrażliwe na dotyk.
- W dniu badania nie należy stosować dezodorantu ani talku/pudru, antyperspirantów, perfum, balsamów z drobinkami złota, maści ponieważ te środki mogą zaburzyć obraz mammograficzny.
- Warto założyć wygodną, dwuczęściową odzież, którą będzie można łatwo zdjąć do badania.
- Nie należy zakładać biżuterii/ ozdób na szyję i uszy.
- Dłuższe włosy warto spiąć do tyłu
- Należy zabrać ze sobą dokument z numerem PESEL.
- Warto mieć ze sobą wyniki poprzednich badań mammograficznych z innych ośrodków oraz dokumentację dotyczącą biopsji lub innych wykonanych wcześniej zabiegów piersi. (6,7,8)
Rola pielęgniarek i pielęgniarzy jest kluczowa w motywowaniu kobiet do regularnego poddawania się mammografii. Upewnijcie się, że pacjentki są świadome, jak łatwe i ważne jest to badanie. Przy każdej okazji, przypominajcie im, że wczesne wykrycie raka piersi zwiększa szanse na pełne wyzdrowienie i normalne życie.
Zachęcajcie kobiety do otwartych rozmów o wszelkich obawach i pytaniach dotyczących mammografii. Wasze wsparcie i edukacja mogą znacząco wpłynąć na ich decyzje zdrowotne.
Źródła:
1. https://www.gov.pl/web/zdrowie/program-profilaktyki-raka-piersi-mammografia- (dostęp: 29.10.2024)
2. Onkologia. Podręcznik dla studentów i lekarzy, R.Kordek, J.Jassem, Via Medica, Gdańsk 2019
3. Rola mammografii metodą rezonansu magnetycznego w diagnostyce raka piersi; Barbara Bobek-Billewicz, Marek K. Jurkowski, Nowotwory 2017;2(3):235-242.
4. https://www.cancer.org/cancer/types/breast-cancer/understanding-a-breast-cancer-diagnosis/breast-cancer-survival-rates.html (dostęp: 29.10.2024)
5. Pacjent.gov.pl - Jak skorzystać z mammografii (dostęp: 29.10.2024)
6. https://onkologia.opole.pl/dla-pacjenta/abc-pacjenta/jak-przygotowac-sie-do-badania/mammografia/ (dostęp: 29.10.2024)
7. https://www.onkol.kielce.pl/pl/dla-pacjenta/mammografia-w-programie-profilaktyki-raka-piersi (dostęp: 29.10.2024)
8. American Cancer Society: https://www.cancer.org/cancer/types/breast-cancer/screening-tests-and-early-detection/mammograms/mammograms-what-to-know-before-you-go.html (dostęp: 29.10.2024)